Domowa pirotechnika

Pirotechnika to nie tylko fajerwerki. Chemia i substancje chemiczne są wokół nas. Wiedza z lekcji chemii pozwala stworzyć domowe laboratorium pirotechniczne.

Pirotechnika - definicja

  • technika sporządzania wyrobów służących do wywoływania efektów świetlnych i akustycznych lub przenoszenia płomienia (wg. encyklopedia PWN)
  • nauka o użyciu materiałów zdolnych do poddania się niezależnym i samopodtrzymującym się egzotermicznym reakcjom chemicznym do wytwarzania ciepła, światła, gazu, dymu i / lub dźwięku (wg. encyklopedia Britannica)

Domowe laboratorium

Domowe mieszanki pirotechniczne to mieszanki utleniaczy i reduktorów (np. saletra z cukrem). W zależności od składu można stworzyć różne kolory.

Saletra potasowa

Saletra potasowa czyli azotan(V) potasu (KNO3), to popularna sól do konserwowania mięsa (E252), a także nawóz do kwiatów. Wykorzystywana jest również, do tworzenia “domowych” materiałów pirotechnicznych - na przykład świecy dymnej.

Sól kuchenna

Chlorek sodu (NaCl) - każdy znajdzie ją w domowej solniczce.

Węglan wapnia

Węglan wapnia (CaCO3) to powszechnie używany materiał budowlany. W domu węglan wapnia znajdziemy w domowej apteczce jako wapń w tabletkach, a w szkole - kredę.

Nadmanganian potasu

Nadmanganian potasu (KMnO4) to sól w postaci ciemnofioletowych kryształków. Ma silne własności odkażające, dlatego roztwór stosuje się do przemywania skóry, ran, a także płukania jamy ustnej. Można go kupić w aptece w saszetkach po 5g.

Cukier spożywczy

Choć temat o solach, warto wspomnieć o cukrze. Cukry to związki organiczne składające się z węgla, wodoru i tlenu = wodorowęglany. Nasz biały cukier jest wytwarzany z buraków i zawiera głównie sacharozę (C12H22O11) i jest składnikiem wielu mieszanek pirotechnicznych.

UWAGA! Podane przepisy mają charakter informacyjny.
Nie należy przeprowadzać eksperymentów samodzielnie w domu!

Świeca dymna

Mieszanka nie posiada właściwości wybuchowych, dopóki nie zamkniemy jej w szczelnym pojemniku i podpalimy. Iskrzy się niebiesko-pomarańczowym płomieniem, głównie dymi.

saletra potasowa(60%) + cukier (40%)
Składniki:
  • 120g saletry potasowej,
  • 80g cukru,
  • słoik lub puszka
Instrukcja:

Składniki wsypać do pojemnika, wstrząsnąć aby wymieszać. Następnie umieścić długi lont. (za krótki lont grozi poparzeniem). Nie zamykać, musi mieć dostęp tlenu do spalania. Odpalić w bezpiecznym miejscu z dala od budynków. Zawsze należy mieć ze sobą coś do zgaszenia.

świeca dymna gif

Mieszanki iskrzące - fontanny i wulkany

saletra(60%) + cukier(20%) + węgiel(20%)

Barwienie płomieni za pomocą soli:
  • Pomarańczowy: węglan wapnia (CaCO3) + chloran potasu (KClO3)
  • Czerwony: azotan strontu (Sr[NO3]2) + chloran potasu (KClO3)
  • Żółty: chlorek sodu (NaCl, sól kuchenna) lub azotan sodu (NaNO3, saletra sodowa)
  • Zielony: azotan baru (Ba(NO3)2), węglan baru BaCO3

Ognień bez zapałki

nadmanganian potasu(85%) + gliceryna (15%)